UI ve UX Arasındaki Fark: Kullanıcı Arayüzü ve Kullanıcı Deneyimi

Kullanıcı arayüz tasarımı ve kullanıcı deneyimi kavramları günden güne değişen web dünyası için önemli iki kavramı oluşturuyor. Bu iki kavramın sıkça bir web sitesi tasarımı ve yazılım geliştirme sürecinde birlikte kullanımı, kavramlar arasında kargaşa yaşanmasına yol açabiliyor. Değişen tüketici ihtiyaçları ve internetin etkisi ile tüketicilere erişim noktasında giderek UI ve UX arasındaki farklar bu birlikte kullanım nedeniyle ortadan kalkmış görünse de son tüketiciye erişimde gerekli ayrımların bilinmesi geliştiriciler açısından önemlidir. Peki, kullanıcı arayüzü ve kullanıcı deneyimi arasında ne gibi farklar vardır? UI ve UX tasarım hakkında tüm bilinmesi gerekenleri yazımızda sizler için derledik.

UI Nedir?

UI tasarımı, İngilizce “User Interface” kelimesinin baş harflerinden oluşturulmuş ve Türkçeye “Kullanıcı Arayüzü” anlamına gelen bir tasarım anlayışıdır. Bir tasarımın dış görünümü ile ilgili olan UI tasarımı, kısaca kullanıcının erişebildiğini arayüzle ilişkilidir.

Kullanıcılarca okunan metinler, kaydırıcılar, görüntüler, yönlendirme düğmeleri, animasyonlar, kısaca kullanıcının bir web sitesi ya da yazılımda etkileşime geçtiği tüm öğeler UI tasarımı ile ilişkilidir. Kullanıcıların kullanmış oldukları yazılım ya da web sitesinin onaylanabilmesi için önem arz eden kullanıcı arayüzünün basit ve sade olduğu kadar işlevsel olması tercih edilir. Bu nedenle tasarımcı UI tasarım sürecinde belirlediği hedef kitlenin ihtiyaçlarını ve davranışlarını iyi belirleyerek işe koyulmalıdır.

UX Nedir?

UX tasarımı İngilizce “User Experience” kelimesinin baş harflerinden oluşturulmuş ve Türkçeye “Kullanıcı Deneyimi” olarak çevrilen bir kavramı tanımlar. Apple’da çalışan Profesör Don Norman tarafından 90’lı yılların başında ortaya atılan “kullanıcı deneyimi” terimi etrafında şekillendirilen UX tasarım; tasarlanan arayüzün nasıl daha kolay ve hızlı kullanılabileceği ile ilgilenmektedir.

UX, yapılacak olan iş veya işlemin daha pratik şekle nasıl getirilebileceği ile ilgilenir. Kullanıcıya sorunsuz bir deneyim sunmaya odaklanan kullanıcı deneyimi kavramı, tasarımcının oluşturduğu kullanıcı arayüzü öğeleri ile girilecek etkileşimlerle ilgilenir. Bu nedenle bir UX tasarımcı, UI tasarımcısı gibi web sitesi ya da yazılıma ait ara yüzün nasıl görüneceği ile değil nasıl işlediği ile ilgilenir.

UI ve UX Arasındaki Farklar Nelerdir?

UI ve UX tasarım ilkelerinin görüldüğü gibi birbirini tamamlaması, bu iki kavramın ilk bakışta karıştırılabilmesine yol açmaktadır. Estetik ve işlevsel bir ara yüz yaratmak için her iki tasarım mantığına da ihtiyaç bulunsa da bilinmesi gereken UI ve UX arasındaki farklar 4 başlıkta açıklanabilir:

• UI Estetiğe, UX Kullanışlılığa Odaklanır

UI yani kullanıcı deneyimi, bir tasarımın güzelleştirilmesi ile ilgilidir. Sadece web tasarım ya da yazılım geliştirme süreci için değil tüketiciye sunulacak bir ürünü de düşündüğümüzde ürünün karşılamayı hedeflediği ihtiyaç UX ile ilgiliyken, bu ürünün estetik görünümü UI ile ilgilidir.

Konuyu bir su ısıtıcısı örneğinden vermek gerekirse ilgili su ısıtıcısının kapağının hangi yöne açılacağı, emniyeti ve diğer kullanım detayları UX ile ilgilidir. Ürünün prototipinin UX ile ortaya çıkarılması ile birlikte görünümü, renkleri, düğmeleri ve diğer görünümü ile ilişkili tasarım detayları UI ile ilgilidir.

• UI Duygusal Bağ Kurar, UX Amaca Ulaştırır

Kullanıcı deneyimi sürecinde tasarımcılar neyin önemli olduğuyla ilgilenir ve sorunsuz çalışacak bir sistem inşa eder. Bu sistemin aynı zamanda pratik olması da önemlidir. Kullanıcıların bir tasarım, ürün ya da hizmetle arasında duygusal bağ kurabilmesi ise kullanıcı arayüzü tasarımcılarının başarısına bağlıdır.

• UI ve UX Tasarımcıların Araçları Farklıdır

UI ve UX tasarımcıları kullandıkları araçlar ile de birbirlerinden ayrılır. UI tasarımcıları görsel tasarımlarla ilişkili Photosop, Gravit Designer ya da Adobe XD gibi programlardan yararlanır. UX tasarımcıları ise kullanım süreçlerini basitleştirmek için yardımcı olan UserTesting, Mind Manager ve SmartDraw gibi araçlardan yararlanır.

• UI İşi Onaylatırken UX Öncüdür

Bir web sitesi ya da ürün/hizmet süreçlerinde UX atılan ilk adımdır. İlk olarak UX tasarımcısı kullanıcı taleplerini baz alır ve kullanıcıların benimseyeceği bir tasarım standartlarının çerçevesini çizer. Sürecin bu noktasının ardından ise UX işin devamını UI kısmına devreder. UI kısmı müşteri taleplerini baz alarak ilerler ve işin onaylanmasını sağlayacak bir tasarım ortaya koyar. Son örnekte de aktarıldığı UI ve UX arasındaki farklar bu iki tasarımı keskin bir şekilde ayırmak yerine, birisi olmadan diğerinin olamayacağını ortaya koymaktadır.